Nawet tak duża, międzynarodowa firma jak Wonga nie jest w stanie uniknąć odpowiedzialności za drobne niedociągnięcia w swojej pracy. Co zrobili źle? Jak zostali ukarani? Na co mogą liczyć poszkodowani klienci Wongi?

Za co została nałożona kara na Wongę?

Na stronie pożyczkodawcy pojawiło się oświadczenie o następującej treści:

„W związku z decyzją Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydaną w dniu 22 grudnia 2017 r. nr RBG-9/2017 Wonga.pl Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie informuje, że stosowała praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów polegającą na nieprzekazywaniu konsumentom na trwałym nośniku przed zawarciem drugiej i kolejnej umowy o kredyt konsumencki informacji, o których mowa w art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (tekst jednolity: Dz. U. z 2014 r., poz. 1497, ze zm.) 2 na formularzu informacyjnym dotyczącym kredytu konsumenckiego wbrew dyspozycji art. 13 ust. 1 w zw. z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, co narusza przepis art. 24 ust. 2 w zw. z art. 24 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów i zaniechała jej stosowania z dniem 28 kwietnia 2016 r. Decyzja Prezesa UOKiK nr RBG-9/2017 z dnia 22 grudnia 2017 r. dostępna jest pod adresem www.uokik.gov.pl”

Oczywiście po przeczytaniu takiej notki nadal nie wiemy nic, toteż nieco rozwińmy. Wonga naruszyła postanowienia ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, których treść w brzmi*:

Art. 24. Ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów
1. Zakazane jest stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.

2. Przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się godzące w nie bezprawne działanie przedsiębiorcy, w szczególności:
   1) stosowanie postanowień wzorców umów, które zostały wpisane do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, o którym mowa w art. 47945 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 101, z późn. zm.4);
   2) naruszanie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji;
   3) nieuczciwe praktyki rynkowe lub czyny nieuczciwej konkurencji;
3. Nie jest zbiorowym interesem konsumentów suma indywidualnych interesów konsumentów.

Wonga nie udzielała konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji w zakresie określonym w art. 13 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim *

Art. 13. 1. Kredytodawca lub pośrednik kredytowy przed zawarciem umowy o kredyt konsumencki jest zobowiązany podać konsumentowi, na trwałym nośniku:
1) imię, nazwisko (nazwę) i adres (siedzibę) kredytodawcy i pośrednika kredytowego;
2) rodzaj kredytu;
3) czas obowiązywania umowy;
4) stopę oprocentowania kredytu oraz warunki jej zmiany z podaniem indeksu lub stopy referencyjnej, o ile ma zastosowanie do pierwotnej stopy oprocentowania kredytu; jeżeli umowa o kredyt konsumencki przewiduje różne stopy oprocentowania, informacje te podaje się dla wszystkich stosowanych stóp procentowych w danym okresie obowiązywania umowy;
5) całkowitą kwotę kredytu;
6) terminy i sposób wypłaty kredytu;
7) rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta;
8) zasady i terminy spłaty kredytu oraz w odpowiednich przypadkach kolejność zaliczania rat kredytu konsumenckiego na poczet należności kredytodawcy;
9) informację dotyczącą obowiązku zawarcia umowy dodatkowej, w szczególności umowy ubezpieczenia;
10) w odpowiednich przypadkach informację o innych kosztach, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki, w szczególności odsetkach, opłatach, prowizjach, marżach oraz kosztach usług dodatkowych, jeżeli są znane kredytodawcy, oraz warunki na jakich koszty te mogą ulec zmianie;
11) informację o konieczności poniesienia opłat notarialnych, o ile wystąpią;
12) informację o stopie oprocentowania zadłużenia przeterminowanego, warunki jej zmiany oraz ewentualne inne opłaty z tytułu zaległości w spłacie kredytu;
13) informację o skutkach braku płatności;
14) w odpowiednich przypadkach informację o wymaganych zabezpieczeniach kredytu konsumenckiego;
15) informację o prawie konsumenta do odstąpienia od umowy;
16) informację o prawie konsumenta do spłaty kredytu przed terminem;
17) informację o prawie kredytodawcy do zastrzeżenia w umowie prowizji za spłatę kredytu przed terminem oraz zasady jej ustalania;
18) informację o prawie konsumenta do otrzymania bezpłatnej informacji na temat wyników przeprowadzonej w celu oceny ryzyka kredytowego weryfikacji w bazie danych;
19) informację o prawie konsumenta do otrzymania bezpłatnego projektu umowy, na warunkach określonych w art. 12;
20) w odpowiednich przypadkach informację o terminie, w którym kredytodawca lub pośrednik kredytowy jest związany informacjami, które przekazał konsumentowi.

 

Art. 14. Kredytodawca lub pośrednik kredytowy przekazuje konsumentowi dane, o których mowa w art. 13 ust. 1 i 2, na formularzu informacyjnym dotyczącym kredytu konsumenckiego, którego wzór określa załącznik nr 1 do ustawy.

 

Oczywiście Wonga nie zrobiła tego przez jakieś zwykłe zapominalstwo ani nawet złe intencje, ale jak tłumaczył przedstawiciel Spółki podczas postępowania wyjaśniającego, w wyniku odmiennej niż UOKiK  interpretacji przepisów. Wonga uzasadnia, iż w jej ocenie każdy kredyt konsumencki zawarty na czas nieokreślony jest kredytem odnawialnym, a tym samym, skoro podczas drugiej i każdej kolejnej pożyczki nie była podpisywana osobna umowa, nie było także obowiązku ponownego dostarczania na trwałym nośniku informacji podanych w art. 13. ustawy o kredycie konsumenckim.

Wonga twierdzi, że przed każdą kolejną wypłatą gotówki klient był informowany o wszelkich kosztach (taka informacja pojawiała się w podsumowaniu wniosku o kolejną wypłatę, ale bez możliwości jej zapisania na dysku) oraz o możliwości odstąpienia od umowy. Pożyczający miał ponadto do dyspozycji tzw. suwaki na stronie internetowej, które umożliwiają wyliczenie kosztów pożyczki oraz czat z wykwalifikowanym konsultantem.

I choć Prezes UOKiK dowodził, iż były to całkowicie oddzielne pożyczki, jako iż pożyczkodawca każdorazowo weryfikował pożyczkobiorcę w bazach dłużników, Wonga odpierał zarzut tłumacząc, że postępowała tak w ochronie interesów własnych jak i klientów – wszak zdolność kredytowa mogła się zmienić w trakcie trwania umowy, a nieetycznie byłoby pożyczać pieniądze komuś, kto nie ma możliwości ich oddać.

UOKiK nie dał się przekonać co do niewinności Wongi i uznał, że należało każdorazowo udzielać wyczerpujących informacji z odpowiednim wyprzedzeniem i w takiej formie, aby klient miał czas i możliwość porównania oferty firmy Wonga z innymi dostępnymi na rynku pożyczkami. Dodatkowo, ponieważ każda kolejna wypłata mogła opiewać na inną kwotę, inny okres czasu, a nawet być rozłożona na raty Wonga powinien był potraktować te kolejne wypłaty tak, jakby były to oddzielne pożyczki. Umowa ramowa zawierana przy pierwszej wypłacie nie zawierała informacji co do kosztów kolejnych wypłat, a więc nie spełniała postanowień ustawy o kredycie konsumenckim. W opinii UOKiK Wonga nie udzielał w istocie kredytu odnawialnego, a kolejne, niezależne od siebie pożyczki.

Jeszcze przed rozstrzygnięciem całej sprawy pożyczkodawca zaczął wysyłać każdorazowo formularz informacyjny dotyczący kolejnej wypłaty jeszcze przed zawnioskowaniem o nią. Klienci Wongi są obsługiwani prawidłowo od 28 kwietnia 2016.

Jaką karę narzucił na Wongę UOKiK?

Przeczytawszy całą argumentację Prezesa UOKiK odnosi się wrażenie, że Wonga wielce zawiniła i dostanie solidną karę. Tymczasem kara narzucona na pożyczkodawcę to obowiązek wyświetlania komunikatu na stronie internetowej o podanej powyżej treści o swoich nieuczciwych praktykach wobec klientów. Ma to spełniać funkcję oraz prewencyjną wobec innych. Ponadto, Wonga będzie musiało ponieść koszty postępowania wynoszące 28 zł (słownie: dwadzieścia osiem złotych!).  Może jednak przewinienie Wongi nie było takie poważne.

Na co mogą liczyć osoby poszkodowane przez nieuczciwe praktyki Wongi?

Niestety, ale osoby, które czują się oszukane przez Wongę nie dostaną nic. Wonga wyszło co prawda z propozycją, że w ramach kary stworzą materiał audiowizualny o charakterze edukacyjnym, mający na celu zwiększenie wiedzy o powinnościach pożyczkodawcy wobec pożyczkobiorcy oraz informacjach jakie powinny się znaleźć w formularzu informacyjnym, a także każdej osobie poszkodowanej dadzą rabat na kolejną pożyczkę w wysokości 20 zł, ale UOKiK uznał, że nie jest to odpowiednia kara i odrzucił propozycje Wongi na rzecz swojego niewiele mówiącego komunikatu.

 

*Treści ustaw zaczerpnięto z http://prawo.sejm.gov.pl

 

14 kwietnia 2018